Rửa mũi, hút mũi cho trẻ là một biện pháp khá phổ biến được các cha, mẹ áp dụng cho trẻ nhằm phòng ngừa và hạn chế tình trạng bệnh tiến triển trong các trường hợp trẻ bị sổ mũi, cảm cúm, viêm mũi họng, viêm tai giữa, viêm phổi. Tuy nhiên, sự thiếu kiến thức, sử dụng dụng cụ không đạt chuẩn, thao tác sai là nguyên nhân khiến bệnh đường hô hấp của trẻ trở nên trầm trọng hơn, có thể dẫn đến thối tai, biến chứng viêm tai giữa.
Những biến chứng của rửa mũi sai
Giữa tai và mũi thông nhau bởi ống Eustachian. Bình thường, khi trẻ nuốt hoặc ngáp, ống này thường mở ra để cho không khí vào không gian giữa tai và ngăn ngừa sự tíckh tụ chất lỏng. Tuy nhiên, khi cha mẹ rửa mũi sai cách hoặc sử dụng các dụng cụ rửa mũi không có đầu kiểm soát áp lực hoặc và dòng chảy sẽ vô tình đưa chất lỏng vào tai giữa hoặc các chất cặn bẩn, vi khuẩn từ mũi vào tai giữa. Điều này thúc đẩy nhanh biến chứng viêm tai giữa ở trẻ.
Một trong những biến chứng thường gặp nữa thường xẩy ra do rửa mũi, hút mũi sai cho trẻ đó là tổn thương niêm mạc mũi, dẫn đến chảy máu, bong niêm mạc, trẻ kêu đau mũi, sợ rửa mũi.
Lựa chọn thiết bị rửa mũi, xịt xông mũi họng cho trẻ em
- Dụng cụ rửa mũi, xịt xông mũi họng phải có công nghệ để kiểm soát áp lực dòng chảy
- Dung dịch rửa mũi nên có thành phần giúp làm ẩm, tái tạo niêm mạc mũi
- Nên lựa chọn các thiết bị rửa mũi có thể tạo ra những hạt dung dịch kích thước nhỏ ( dưới 20 µm), điều này sẽ giúp dung dịch rửa mũi vào sâu trong khoang mũi hơn, rửa sạch được mầm bệnh ở những vị trí khó trong hốc mũi, xoang cuốn mũi và cũng sẽ không làm ảnh hưởng đến niêm mạc mũi của trẻ.
So sánh một số dụng cụ xịt xông mũi họng và vị trí dung dịch có thể tiếp cận được tại đường hô hấp trên
Về cách thức rửa mũi:
- Với trẻ sơ sinh và dưới 1 tuổi: nên sử dụng dạng ống nhỏ sẽ an toàn và hiệu quả. Trường hợp bé ngạt mũi nặng có thể dùng đầu xịt xông mũi họng bằng cách cho trẻ nằm nghiêng một bên, từ từ đưa đầu xịt vào lỗ mũi vào xịt dung dịch từ từ vào mũi trẻ. Lặp lại 1 lần nữa nếu mũi vẫn nghẹt sau đó lau sạch dịch mũi chảy ra bằng giấy khô. lặp lại thao tác trên với lỗ mũi bên kia. Tiến hành hút mũi cho trẻ sau 3-5 phút.
- Với trẻ lớn hơn: Cho trẻ ngồi, đầu hơi cúi về phía trước, sử dụng khăn hoặc chậu để hứng dịch mũi. Bảo trẻ há miệng, đưa đầu xịt xông mũi họng và lỗ mũi và từ từ xịt dung dịch vào từng bên lỗ mũi. Lặp lại 2-3 lần nếu mũi trẻ vẫn còn nghẹt. Đợi 3-5 phút sau đó bảo trẻ thực hiện động tác xì mũi. Nên khuyến khích trẻ tự làm để trẻ cảm thấy thoải mái và thích thú với việc rửa mũi ( với trẻ từ 4 tuổi trở lên và vẫn có sự giám sát của người lớn.)
Lưu ý:
- Nên cho trẻ làm quen với dụng cụ rửa mũi trước khi tiến hành quy trình rửa mũi.
- Kiểm tra nhiệt độ của dung dịch rửa mũi. Đặc biệt vào mùa đông có thể làm ấm dung dịch trước khi rửa mũi.
- Sau rửa mũi cần phải tiến hành hút dịch mũi hoặc xì dịch mũi ra mới có hiệu quả
- Khi xì mũi nên để tự do cả 2 bên mũi để tránh dung dịch bị chảy ngược ra tai
- Khi rửa mũi trẻ nên mở miệng để thanh quản khép lại tránh dung dịch xuống phổi gây sặc, viêm phổi.